Isı Sayaçları ile İlgili Akıllardaki Sorular

“Apartman ve site yönetimlerinin, kat maliklerinin, ısı sayacı kullanıcılarının ve muayene servislerinin” duyarlılıklarını göstermeleri, ısı gider paylaşımından maddi olarak etkilenen tüm kullanıcılar adına da sağlıklı ölçüm ve paylaşım yapılabilmesi için “ısı sayacı muayene başvurularını” zamanında yapmalarını, muayene neticesinde doğru çalışmadığı tespit edilen sayaçların tamir, bakım ve ayarının yapılmasını sağlamaları gerekmektedir.

Isı Sayaçlarının Periyodik Muayenesi Zorunlu Mu? 

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 30470 sayılı Resmi Gazete’de 6 Temmuz 2018 tarihinde yayınlanarak 1 Ocak 2019 tarihinde tüm maddeleri yürürlüğe girmiş olan “ISI SAYAÇLARI MUAYENE YÖNETMELİĞİ” (“Yönetmelik” (*)), 31350 sayılı ve Resmi Gazete’de 30 Aralık 2020 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan “ISI SAYAÇLARI MUAYENE YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK” (“30 Aralık 2020 tarihli Yönetmelik”), 27 Ocak 2022 Tarihli ve 31732 Sayılı Resmi Gazetede tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan “ISI SAYAÇLARI MUAYENE YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK” (“27 Ocak 2022 tarihli Yönetmelik”) ısı sayaçlarının muayeneleri ile bu muayenelerin kimler tarafından ve nasıl yapılacağına ilişkin usul ve esasları belirlemektedir. Bu ifade ettiğimiz Yönetmelik(*) ve değişikliklerine göre ısı sayaçlarının beş yılda bir periyodik muayenelerinin yapılması zorunludur.

Isı Sayacı (Kalorimetre) Nedir?

Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Isınma ve Sıhhi Sıcak Su Giderlerinin Paylaştırılmasına İlişkin Yönetmelik gereğince;  kalorimetre diğer adı ile ısı sayacı cihazı; bir merkezden elde edilen ısıtma enerjisinin binalara dağıtılmasını ve bağımsız bölümlerin ısıtılmasını sağlayan sistemlerde (merkezi ısıtma sistemli binalarda) takılı olduğu dairedeki kullanılan kullanılan ısı enerjisini ölçmeye yarayan, üzerine yerleştirildiği ısıtma hattından geçen ısı enerjisi miktarını debi ve sıcaklık farkına göre ölçen cihazına verilen isimdir.

Merkezi sıhhi sıcak su sistemi ise bir merkezden elde edilen sıhhi sıcak suyun binalara ve bağımsız bölümlere dağıtılması ve kullanılmasını sağlayan sistemin adı olup, merkezi ısıtma sistemi ve merkezi sıhhi sıcak su sistemlerine sahip binalarda bulunan ölçüm okuma ve faturalandırma cihazları; ısı sayaçları (kalorimetreler), sıcak su sayaçları, ısı ölçerler (pay ölçerler) ölçüm ekipmanları olarak adlandırılır. Bağımsız bölümdeki kalorimetre cihazı (ısı sayacı) dairenize giren ve çıkan sıcak su arasındaki sıcaklık farkını hesaplayarak bu değeri hattan geçen (daireye giren) toplam su miktarı ile çarparak dairenizde tükettiğiniz ısı enerjisi miktarını hesaplar ve bu değeri Joule ya da kWh olarak toplam tüketim miktarına çevirir. Diğer bir ifade ile "kalorimetre, içinden geçen suyun debisini ölçer ve giren sıcak suyu prop yardımıyla ölçerek daha sonra da peteklerden dönen ve bir miktar soğuyan sıcak suyu ölçer ve fark derecesini kWh olarak yazar." Bağımsız bölüme giren su ile dönen su arasındaki sıcaklık farkı ne kadar az olursa o kadar az kWh yazar, ikisi arasındaki sıcaklık farkı ne kadar fazla ise o kadar fazla kWh yazar.

Neden Kalorimetrelerin (Isı Sayaçlarının) Muayene Zorunluluğu Var? 

Yönetmelik(*)’in amacı elektrik, gaz ve su sayaçlarında Türkiye’de ve Avrupa’da uygulanan muayene zorunluluklarının, ısı sayaçları için de uygulanması, yapılarda 2000’li yıllardan itibaren çalışan ve kontrol edilmeyen ısı sayaçlarının ölçüm doğruluklarını test etmek, ölçüm hataları standartlar tarafından belirlenen sınırların dışında olan ısı sayaçlarının değişimini, kalibrasyonunu veya tamirinin yapılmasını sağlamaktır. Uzun süreli sayaç kullanımlarında, kireçlenme, yaşlanma, mekanik etkenler ile tesis ve bina yönetimlerin hatalı tesisat işletimlerinde korozyon, çamurlaşma etkenleri ortaya çıkmaktadır. Bu etkenler nedeni ile kalorimetreler (ısı sayaçları) MID EN1434 Standartlarına uygun ölçüm hata sınıfının dışına çıkabilmektedir.

Isı Ölçerlerin (Pay Ölçerlerin) Periyodik Muayene Zorunluluğu Var Mı?

Yönetmelik(*), ısı ölçer (veya pay ölçer) olarak tanımlanan; bir merkezden elde edilen ısıtma enerjisinin binalara dağıtılmasını ve bağımsız bölümlerin ısıtılmasını sağlayan çok kolonlu daha çok 2011 yılı öncesi imal edilen binalardaki sistemlerde (merkezi ısıtma sistemi) radyatörlerin ve benzeri ısıtıcı cihazların üzerine veya giriş hattına yerleştirilen harcanan enerjiyi ölçerek hafızasına kaydeden cihazları kapsamamaktadır.

Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Isınma ve Sıhhi Sıcak Su Giderlerinin Paylaştırılmasına İlişkin Yönetmelik’in “Ölçüm Ekipmanları ve Gider Paylaşımı” başlıklı ÜÇÜNCÜ  BÖLÜM’ünde yer alan “Tüketimi ölçmek için kullanılacak ekipmanlar” alt başlıklı 6. Maddesinin (1). fıkrasına göre  “Isı tüketimini ölçmek için ilgili standartları sağlayan ısı sayaçları veya ısı ölçerler kullanır. Bu ekipmanların, Ölçüler ve Ayar Kanunu'na uygun olması gerekir.” Aynı maddenin (3). fıkrasına göre “Isı ve sıhhi sıcak su tüketiminin ölçülmesinde kullanılacak ekipmanların muayene ve kalibrasyonları,  Ölçüler ve Ayar Kanunu hükümlerine göre yetkili kurum veya kuruluşlarca yapılır. Ölçüm ekipmanının muayene ve kalibrasyonlarının düzenli bir şekilde yapılmasının kontrolünden bina sahibi, bina yöneticisi veya bina yönetim kurulu veya enerji yöneticisi sorumludur.” Yine Aynı maddenin (4). ve son  fıkrasına göre “Ölçüm ekipmanının ısıtma sistemi için uygun olması ve teknik bakımdan doğru çalışabilecek şekilde kurulması gerekir. Ölçümler, Ölçüler ve Ayar Kanunu'na uygun olarak yapılır.” Radyatörlerin üzerine veya girişine takılan ısı ölçer (pay ölçer) cihazların değişimi, kalibrasyonu veya tamiri Yönetmelik(*) kapsamında olmayıp, henüz periyodik muayene zorunluluğu yoktur. Bununla beraber de pay ölçer (ısı ölçer) cihazlarının yaptığı ölçümlerin doğruluğu konusunda da tartışmalar bulunmaktadır.

Sıhhi Sıcak Su Sayaçlarının Periyodik Muayene Zorunluluğu Var Mı?

Yönetmelik(*), sıcak su sayacı olarak tanımlanan; bir merkezden elde edilen sıhhî sıcak suyun binalara ve bağımsız bölümlere dağıtılması ve kullanılmasını sağlayan sistemlerde (merkezi sıhhi sıcak su sistemi) bulunan, üzerine yerleştirildiği sıhhî sıcak su giriş hattından geçen sıcak su miktarını ölçen sıcak su sayacı cihazlarını kapsamamaktadır. Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Isınma ve Sıhhi Sıcak Su Giderlerinin Paylaştırılmasına İlişkin Yönetmelik’in “Ölçüm Ekipmanları ve Gider Paylaşımı” başlıklı ÜÇÜNCÜ  BÖLÜM’ünde yer alan “Tüketimi ölçmek için kullanılacak ekipmanlar” alt başlıklı 6. Maddesinin (2) fıkrasına göre  “Sıhhî sıcak su tüketimini ölçmek üzere, ilgili standartlara ve Ölçüler ve Ayar Kanunu'na uygun, sıcak su sayaçları veya diğer ekipmanlar kullanır.” yine, aynı maddenin (3). fıkrasına göre “Isı ve sıhhî sıcak su tüketiminin ölçülmesinde kullanılacak ekipmanların muayene ve kalibrasyonları, Ölçüler ve Ayar Kanunu hükümlerine göre yetkili kurum veya kuruluşlarca yapılır. Ölçüm ekipmanının muayene ve kalibrasyonlarının düzenli bir şekilde yapılmasının kontrolünden bina sahibi, bina yöneticisi veya bina yönetim kurulu veya enerji yöneticisi sorumludur.” demektedir. Sıhhi sıcak su sayaçlarının değişimi, kalibrasyonu veya tamiri Yönetmelik(*) kapsamında olmayıp, henüz periyodik muayene zorunluluğu yoktur. 

Hangi Yıllar Arasındaki Sayaçlar Muayeneye Tabi Tutulur?

Yönetmelik’in (*) 8. maddesine göre, “periyodik muayene; belli sürelerde olmak üzere ısı sayaçları (kalorimetreler) için yapılan genel muayenedir.” Isı sayaçlarının periyodik muayenesinin süresi beş yıldır. Bu süre tarih olarak değil yıl olarak izlenmekte, muayene süresinin hesaplanmasında, sayacın damgalandığı yıl esas alınmakta ve yıl içerisinde hangi tarihte damgalanmış olursa olsun damgalandığı yıl birinci yıl olarak sayılmaktadır.  Beşinci yıl sonunda (31 Aralık) ise ısı sayaçlarının muayene süresi dolmakta olduğundan altıncı yılın 1 Ocak – 28 Şubat tarihleri arasında yetkili servislere muayene başvurusu yapılır, altıncı yılın son gününe kadar muayeneleri yaptırılmış olur. Bu süreci şöyle özetleyebiliriz;

Isı Sayacının Damgalandığı Yıl: 20AB (Birinci Yıl) 
Isı Sayacının Muayenesinin Sona Erdiği Tarih: 20AB + 4 (Beşinci Yılın 31 Aralık tarihi) 
Isı Sayacının Muayene Başvuru Tarihi: 20AB + 5 (Altıncı yılın 1 Ocak – 28 Şubat tarihleri) 
Isı Sayacının Muayene Yapılmasının Son Tarihi: 20AB + 5 (Altıncı yılın 31 Aralık tarihine kadar) 

Sayaç Muayenesi Kaç Yılda Bir Yapılır?

Yönetmelik’in (*)  8. maddesine göre, ısı sayaçlarının periyodik muayenesinin süresi beş yılda bir olup, periyodik muayenenin 5 Yılda bir yapılması zorunludur!

Yeni Muayene Yaptırdığımız Isı Sayaçlarının Periyodik Muayeneleri Hangi Tarihe Kadar Geçerli Olacaktır?

Yukarıda belirttiğimiz Yönetmelik’in (*) 8. maddesine göre, örneğin 2024 yılında periyodik muayeneleri yapılacak sayaçlar için servisler tarafından yeniden damgalama yapılacak ve 31 Aralık 2028 tarihinde periyodik muayene süreleri dolacaktır. Bu durumdaki sayaçlar için aynı şekilde 1 Ocak - 28 Şubat 2029 tarihleri arasında servislere müracaat yapılması gerekecektir. Her beş yılda bir yapılacak kalorimetre sayacı muayeneleri için tarihler yine bir önceki “Hangi Yıllar Arasındaki Sayaçlar Muayeneye Tabi Tutulur?” başlığında olduğu gibi tespit edilecektir.

Isı Sayaçları Periyodik Muayenesi için Son Başvuru Tarihi Ne Zamandır?

Yönetmelik’in (*) 8. maddesine göre; merkezi ısıtma sistemlerinde kullanılan ısı sayaçlarının (kalorimetrelerin) zorunlu periyodik muayeneleri için, periyodik muayene süresinin dolduğu yılı takip eden yılın ocak ayının başından, şubat ayının son günü mesai saati bitimine kadar servislere müracaat edilmesi, şubat ayının son gününün tatile rastlaması halinde ise sonraki ilk iş gününün mesai saati bitimine kadar müracaatın yapılması gerekir.

Periyodik muayene süresi dolan ısı sayaçları için müteakip yılın 1 Ocak tarihinden 28 Şubat tarihi mesai saati bitimine kadar servislere başvurulması ve aynı yılın 31 Aralık tarihi sonuna kadar periyodik muayenelerinin yaptırılması zorunludur. Başvuru süresi haricinde yıl içinde periyodik muayene başvurusu yapmak ise mümkün olmamaktadır. Örneğin; bir sitenin bir bloğunda ısı sayaçlarının yapımcı şirket (müteahhit, yüklenici) tarafından 2019 yılı içinde satın alındığını varsayalım. (O halde kalorimetrelerin üretimi ve üzerlerindeki damgalanma yılı muhtemelen 2019 yılı olmalıdır. Bu damga tarihini, sayaçların üzerindeki etiketlerden kolayca tespit edebiliriz.) Bu sayaçlar yüklenici veya taşeron tarafından 2020 yılında bağımsız bölüm girişlerine monte edilmiş ve blok yapının maliklere teslimi 2021 yılında yapılmış olsun. Hatta bir bağımsız bölüm maliki daha önceden hiç kimse tarafından kullanılmayan kendi dairesini müteahhitten 2022 yılında teslim almış olsun. Bu durumda 2019 yılı söz konusu blok yapıdaki ısı sayaçları için birinci yıl kabul edilmekle beraber 2023 yılının son gününde yani 31 Aralık 2023 tarihinde bu sayaçların periyodik muayene süresi dolacaktır. O halde 2024 yılının Şubat ayı 29 gün olduğundan Yönetmelik’in (*)  8. maddesine göre; periyodik muayene için Ocak ayının başı olan 1 Ocak 2024 tarihinden, Şubat ayının son günü olan 29 Şubat 2024 mesai saati bitimine kadar servislere müracaat edilir. Şubat ayının son günü eğer tatile rastlasa idi müracaat, sonraki ilk iş gününün mesai saati bitimine kadar yapılacaktı. 

Mülk sahiplerinin “ben evimi daha geçen sene satın aldım, 5 yılda bir muayene yapılması gereken sayaca muayene yaptırmam, ücretini de ödemem” biçimindeki yaklaşımı doğru olmayacaktır. O halde üzerlerinde örneğin 2019 yılına ait damga tarihleri bulunan sayaçlar için merkezi ısıtma sistemi kullanan apartman / site (toplu yapı) yönetimleri en geç 1 Ocak - 29 Şubat 2024 tarihleri arasında muayene başvurularını bakanlıkça yetkilendirilmiş servislere yapmalı ve muayeneleri 31 Aralık 2024 tarihine kadar tamamlanmalıdır. 

Isı Sayaçları (Kalorimetre) Periyodik Muayene (Kalibrasyon) İşlemi Nedir? 

Periyodik muayene (kalibrasyon) sayacın izin verilen ölçüm aralığında çalışıp çalışmadığının test masasında kontrol işlemidir. Türk Standartları Enstitüsü (TSE), kalibrasyon işlemini; izlenebilirliği sağlanmış ve doğruluğundan emin olunan referans ölçüm cihazı ile doğruluğundan emin olunamayan bir ölçüm cihazını mukayese ederek ölçüm sonuçlarını raporlanması olarak tanımlar. Yine TSE’ye göre kalibrasyon, bir ayarlama işlemi, bakım veya tamir değildir.  Periyodik muayene sonucunda;

a) Normlara uygun çıkan ısı sayaçları damgalama işlemi yapılarak beş yıl daha kullanıma sunulmaktadır.
b) Normlara uygun çıkmayan ısı sayaçları ise gerekli tamir-bakım-ayar işlemi yapılarak damgalanmakta ve bu sayede ısı sayaçlarının tekrar kullanılması sağlanmaktadır. Muayene sonucunda uygun çıkmayan ısı sayaçlarının tekrar ayar, tamiri veya pil değişimi yapılıp kullanılabiliyor olduğu sorgulanmaktadır. 
c) Muayene sonucunda izin verilen ölçüm aralığı dışında çıkan ısı sayaçları, tamir-bakım-ayar- pil değişimi de yapılamıyor ise söz konusu ısı sayaçlarının kullanılması yasaktır. Bu durumda muayene, sökme ve nakliye bedelleri her şekilde ödenmektedir. 

Isı Sayaçları ile İlgili Merak Edilen Her Şey!

Isı Sayaçları (Kalorimetre) Muayenesi Kimler Tarafından Yaptırılmalıdır, Sorumluluk Kimlere Aittir?

30 Aralık 2020 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan yeni değişiklik kapsamında; 

• Yönetmelik (*)’in 6/6. fıkrasında,  ısı enerjisinin dağıtımı, ölçümü ve satışını yapan bölgesel ısı dağıtım ve satış şirketlerinin olması durumunda ısı sayaçları muayene işlemlerinin bu şirketler tarafından yapılacağı, zamanında muayene başvurusu yapılmamış olması halinde idari ve cezai işlemler uygulanacağı, bu cezaların sırasıyla bina yönetim kuruluna, bina yöneticisine, bina sahibine, bağımsız bölüm kullanıcısına; ısı dağıtım ve satış şirketlerinin olduğu yerlerde ise söz konusu şirketlere uygulanacağı,

• Devamla aynı fıkrada;( bina yönetim kurulu veya bina yöneticisi veya bina sahibi veya ısı dağıtım ve satış şirketi tarafından) periyodik muayene müracaatı yapılmış olmasına rağmen bağımsız bölüm kullanıcısının sayacı muayene yaptırmak istememesi veya engel olması halinde bu durumun müracaatı yapan kişi tarafından bağımsız iki kişinin de imza ettiği bir tutanakla belgelenmesi durumunda cezai işlemin, direkt olarak bağımsız bölüm kullanıcısına uygulanacağı, belirlenmiştir.

Isı Sayaçlarının periyodik muayene işlemleri için zamanında servislere müracaat edilmemesi veya muayenenin yaptırılmaması halinde  sorumluluğun, Yönetmelik (*)’te belirtilen “Kullanıcı” ve “Kullanıcılar” ifadesi ile sırasıyla bina yönetim kurulunu, bina yöneticisini veya bina sahibini, bağımsız bölüm kullanıcısını, ısı dağıtım ve satış şirketlerinin olduğu yerlerde ise söz konusu şirketlere ait olduğuna işaret edilmektedir. Yönetmelik (*) açıkça bir sıralama yapmış durumdadır. Bunun sebebi periyodik muayenenin bir organizasyon gerektirmesi, planlanması, mali kaynakların, tedarikçinin örgütlenmesi, paydaşların masrafların ödenmesi için güdülenmesi, yapılan muayene faaliyetlerinin denetlenmesi zorunluluğudur. Bir binadaki onlarca, yüzlerce sayacın muayenesi her bir sayaç kullanıcısının bakış açısına, bilgisine bırakılmayacak kadar önemlidir. Çünkü ısı gider paylaşımından maddi olarak etkilenenler apartmandaki / sitedeki tüm bağımsız bölüm malikleri, bağımsız bölümlerin bir kısmı kirada ise bunların kiracıları ve bağımsız bölümden bir şekilde faydalananların tamamıdır. Bu kişiler ile beraber yönetim kurulu / bina yöneticisi de gelen yakıt faturasını (doğal gaz enerjisi faturası, alınan katı veya sıvı yakıt bedellerini) bağımsız bölüm kullanıcılarından son ödeme tarihine kadar toplamak ve ilgili kuruma / tedarikçiye ödemekle yükümlü olan bağımsız bölüm kat maliklerinin vekilidir. Bu sayılanların tamamı “kullanıcılar” olup, bina yönetim kurulu veya bina yöneticisi olmadığı veya görevlerini yapmadıkları durumlarda da periyodik muayene işleminin aksamaması için bağımsız bölüm kullanıcılarının da sorumlu olduğu anlaşılmaktadır. Bu sayılan “Kullanıcıların” sorumluluğunun her ne kadar bir sıralaması da olsa müteselsil olarak hepsinin birden sorumlu olduğu kabul edilmelidir.

Muayene işlemleri için zamanında başvuruda bulunmamış veya başvuruda bulunduğu halde muayenesini yaptırmamış kullanıcılar ve satış şirketlerinin olduğu yerlerde ise söz konusu şirketler hakkında, damga süresi dolmuş ölçü aleti kullanma fiilinden dolayı, ölçü aletinin türüne ve kullanıldığı işin niteliğine göre aşağıda bulunan “Isı Sayaçları Muayenesini Yaptırmayanlara Uygulanacak İdari Ve Cezai İşlemler Nelerdir? Ceza Miktarı Ne Kadardır?” başlıklı maddedeki idarî para cezası uygulanmasına ve ayrıca bu ölçü aletlerine el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verileceği düzenlenmiştir.

Yönetmelik (*)’e göre ısı sayaçlarının periyodik muayene, ani muayene ve şikayet halinde sayacın muayeneden çeşitli sebeplerle geçmemesinin (sayacın hatalı çıkması durumu) sorumluluğu “kullanıcı”ya aittir. Sayaçların satın alınmasından ve kullanılmasından sonraki muayene işlemleri ve periyodik muayenesi kullanıcı tarafından servislerde yaptırılacak olup, Isı enerjisinin dağıtımı, ölçümü ve satışını yapan bölgesel ısı dağıtım ve satış şirketlerinin (Yetkilendirilmiş Ölçüm Şirketleri) olması durumunda ise muayeneler bu şirketler tarafından yaptırılacaktır.
 
31350 sayılı ve Resmi Gazete’de 30 Aralık 2020 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan “ISI SAYAÇLARI MUAYENE YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK” (“30 Aralık 2020 tarihli Yönetmelik”) ile periyodik muayene müracaatının yapılmış olmasına rağmen bağımsız bölüm kullanıcısının sayacı muayene yaptırmak istememesi veya engel olması halinde bu durumun, müracaatı yapan kişi tarafından bağımsız iki kişinin de imza ettiği bir tutanakla belgelenmesi durumunda cezai işlemin, direkt olarak bağımsız bölüm kullanıcısına uygulanacağı yani bu sorumluluğun öncelikle “bağımsız bölüm kullanıcı”sına ait olduğu belirtilmiştir.

Diğer taraftan Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından 26847 Sayılı Resmi Gazetede 14.04.2008 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren “MERKEZİ ISITMA VE SIHHİ SICAK SU SİSTEMLERİNDE ISINMA VE SIHHİ SICAK SU GİDERLERİNİN PAYLAŞTIRILMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK” ise Bağımsız bölüm, Bina, Bina sahibi, Bina yöneticisi, Bina yönetim kurulunu tanımlamış olup, ilgili yönetmelik mevcut ve yeni yapılacak birden fazla bağımsız bölüme sahip merkezî veya bölgesel ısıtma sistemli ve sıhhî sıcak su sistemli binalarda, ısıtma ve sıhhî sıcak su giderlerinin, bağımsız bölüm kullanıcılarına paylaştırılmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektedir. 
 
Isı Sayaçları (Kalorimetre) Muayene başvurularının bu hükümlere göre bina yönetim kurulu, bina yöneticisi tarafından yapılması, yönetim kurulu veya yönetici olmadığı hallerde ise; bina tek gerçek veya tüzel kişiye ait ise bina sahibi tarafından, bağımsız bölümler farklı kişilere ait ise bağımsız bölüm kullanıcısı tarafından, ısı dağıtım ve satış şirketlerinin olduğu yerlerde ise söz konusu şirketler tarafından yapılmalıdır. 

Isı Sayaçları Muayene Yükümlülüğü, Başvuru Sorumluluğu ve Görevi Kime Aittir?

Isı Sayaçları (Kalorimetre) Muayene Bedelini Kim Ödemelidir? 

634 Sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu'nun (KMK) ilgili hükümlerine göre öncelikle ortak yer ve tesislerin (merkezi ısıtma sistemi gibi) tamamını işletmekle görevli olan Bina Yönetimleri tarafından yapılacak başvurular neticesinde muayene masrafları ile muayeneden geçemeyen sayaçların tamiri mümkün ise tamiri, mümkün değil ise değişimi yapılarak ilgili bağımsız bölüm kullanıcısı (bağımsız bölüm kirada ise kat maliki tarafından) tarafından ödenmesi sağlanmalıdır. 

634 Sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nun (KMK) 4. Maddesinde ortak yerler sayılmaktadır. Ortak yerlerin konusu sözleşme ile (tapu sicilinde kayıtlı olan yönetim planı) belirlenebilmekle beraber kanunun bu maddesinde yazılı yerler ve şeyler kanun gereğince her halde ortak yer sayılmaktadır. Elektrik, su ve hava gazı saatlerinin korunmasına mahsus olup bağımsız bölüm dışında bulunan yuvalar ve kapalı kısımlar ile her kat malikinin kendi bölümü dışındaki kalorifer, su, hava gazı ve elektrik tesisleri, sıcak ve soğuk hava tesisleri de ortak yer ve tesislerdir.

Ancak ısı sayaçları ( kalorimetreler) bağımsız bölüm malikine ( kullanıcısına) ait olup bu sayaçlar Kat Mülkiyeti Kanunu, “ISI SAYAÇLARI MUAYENE YÖNETMELİĞİ”, “MERKEZİ ISITMA VE SIHHİ SICAK SU SİSTEMLERİNDE ISINMA VE SIHHİ SICAK SU GİDERLERİNİN PAYLAŞTIRILMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK” açısından tedarikçi kurum ve kuruluşlar ile yapılan sözleşmelerle kurulan elektrik, su, doğal gaz sayaçları gibi diğer malikler ile ortak şeyler kapsamında sayılamaz. Merkezi ısıtma sisteminin kazanına enerji sağlayan doğal gaz, elektrik enerjisi sistemleri ile merkezi ısıtmanın bağımsız bölümü besleyen ısıtma tesisatı bağımsız bölümün ısı sayacına kadar ortak tesis olmakla beraber ısı sayacı ve sonrasında bağımsız bölüm içindeki sirkülasyon hatları bağımsız bölüme aittir. Dolayısı ile ısı sayacının masrafları, tamiri, bakımı, muayenesi, muayene işlemi sonunda sayacın tamiri, bakımı, ayarlanması masrafları da bağımsız bölüme ait olacaktır.

 
Tüm sayaçların aynı zamanda muayeneye gitmesi gerektiği düşünülse de hayatın olağan akışı içerisinde bazı sayaçların daha önce arızalanması, pilinin değişmesi, şikayet edilmesi, ani muayeneye tabi tutulması farklı tarihlerde kullanıcısının isteği veya zorunluluk hali sebebi ile değişmiş olması gibi durumlar her zaman oluşabileceğinden bazı ısı sayaçlarının henüz periyodik muayene süresi dolmadığından muayeneye tabi tutulması zorunluluğu gibi bir durum söz konusu olmayacaktır.  Dolayısı ile bina / apartmandaki veya bir toplu yapıda / sitede bir bloktaki tüm ısı sayaçlarının aynı anda periyodik muayeneye tabi tutulamayacağı aşikardır. Bu durumlar haricinde bina içinde bazı ısı sayaçlarına bağımsız bölüm kullanıcısı veya 3. şahıslar tarafından her zaman yetkisiz olarak müdahalede bulunulabileceği düşünüldüğünde de binada bulunan ve çalışmayan bir sayacın muayene, yenileme, tamir masrafının tüm kat malikleri tarafından ortak alan gider payı avansı (aidat) ve bu tür gider paylarından oluşan bir bütçe (işletme projesi) içerisinden karşılanması da doğru değildir. İşletme projeleri anagayrimenkulün bir yıllık yönetiminde tahmini olarak gelir ve gider tutarlarını yani rutin ve periyodik giderleri içeren bütçelerdir. Bu giderlerden her kat malikine KMK’nın 20. maddesindeki esaslara göre düşecek tahmini miktar ortak gider ve avans payı (aidat) olup, beş yıllık sürelerle yapılan bir periyodik muayenenin bedelinin işletme projelerine dolayısı ile ortak gider ve avans paylarına (aidatlara) yansıtılması doğru olmayacaktır. Bu 5 yıllık sürelerde bağımsız bölümler el değiştirmiş, bağımsız bölüm kiracıları veya bağımsız bölümden faydalanan kişiler değişmiş olabilecektir. Dolayısı ile periyodik muayene bedellerinin ve muayene sonucunda her bir sayaç özelinde ortaya çıkabilecek ısı sayaçlarının bakım, tamir, ayar masrafları ile bu işlemlerle de olsa periyodik muayeneyi geçemeyecek durumda olan ve değişmesi gereken ısı sayaçlarının bedellerinin bir ortak bütçe dahilinde değil, söz konusu tarihte ısı sayacının hizmet verdiği bağımsız bölümün kat maliki özelinde karşılanması, muayene organizasyonunun bina yönetim kurulu / bina yöneticisi tarafından gerçekleştirilmesi durumunda ise her bir kat malikinden ısı sayacının gerektireceği masraf özelinde ayrı ayrı toplanması ve yetkili muayene servisine ödenmesi gerekecektir. 

Bununla beraber şikayet muayenesi halinde Yönetmelik(*)’ hükümlerine göre; bir ısı sayacının doğru çalışıp çalışmadığını tespit etmek üzere, ısı gider paylaşımından maddi olarak etkilenen diğer bir kimsenin yazılı müracaatı üzerine yapılan muayenede (müracaatın söz konusu ısı sayacının kullanıcısı dışında ısı gider paylaşımından maddi olarak etkilenen diğer bir kimse -bina yönetim kurulu veya bina yöneticisi veya bir başka bağımsız bölüm kullanıcısı- tarafından yapılması durumunda); sayacın doğru çalıştığının tespit edilmesi halinde muayene giderleri müracaat sahibine, sayacın hatalı çalıştığının tespit edilmesi halinde ise bu ücretler söz konusu ısı sayacının kullanıcısına ait olacaktır. Muayene sonucunda sayacın tamir, bakım, ayar gibi işlemlere tabi tutulması veya değişmesi gerekirse de bu masraflar yine söz konusu ısı sayacının kullanıcısı tarafından karşılanacaktır. Yine bir ısı sayacı (kalorimetre) kullanıcısı kendi sayacının doğru çalışıp çalışmadığından şüphe duyması üzerine şikâyet muayenesi yaptırabilir. Müracaatın ısı sayacının kullanıcısı tarafından yapılması durumunda; sayacın doğru veya hatalı çıkmasına bakılmaksızın muayene giderleri, muayene sonucunda sayacın tamir, bakım, ayar gibi işlemlere tabi tutulması veya değişmesi gerekirse de bu masraflar yine söz konusu ısı sayacının kullanıcısı tarafından karşılanacaktır.
 
Kat Mülkiyeti Kanunu, “ISI SAYAÇLARI MUAYENE YÖNETMELİĞİ”, “MERKEZİ ISITMA VE SIHHİ SICAK SU SİSTEMLERİNDE ISINMA VE SIHHİ SICAK SU GİDERLERİNİN PAYLAŞTIRILMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK” ısı sayaçları muayene bedellerinin ve muayene sonrasında oluşacak masrafların kat malikleri tarafından mı, yoksa bağımsız bölüm kiracısı tarafından mı karşılanması gereği hakkında da yeterli bir açıklama yapmamaktadır. Yönetmelik(*)’ hükümlerindeki “kullanıcı” ifadesi de malik – kiracı ilişkisi açısından yanlış anlamaya sebep olabilmektedir. Türk Borçlar Kanunu (TBK) yan gider kavramından neyin anlaşılması gerektiği konusunda bir hüküm içermese de bütün kira sözleşmesi türlerini kapsayacak şekilde genel bir hüküm olarak TBK md. 303 hükmünde “Kiraya veren, kiralananın kullanımıyla ilgili olmak üzere, kendisi veya üçüncü kişi tarafından yapılan yan giderlere katlanmakla yükümlüdür.” düzenlemesine yer vermektedir. Bununla beraber TBK md. 341’de konut ve çatılı işyeri kira sözleşmeleri bakımından ısıtma, aydınlatma ve su gibi kullanma giderlerine sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa veya aksine yerel adet yoksa kiracının katlanacağı öngörülmüştür. Yargıtay uygulamaları da bu yöndedir. Örneğin; Yargıtay 6. Hukuk Dairesi’nin 5.9.2016 tarih ve 2015/11891E-2016/5132K sayılı kararında ‘TBK'nın 314 ve TBK'nın 315. maddesi gereğince, aidat giderinin açıkça kiracı tarafından ödenmesi gerektiğini, sadece 50 TL’lik aidat bedelinin verilen süre içerisinde ödenmemesini dahi temerrüt sebebi olarak görmüştür. Kiralananın kullanımıyla doğrudan ilişkili olan aidat borcunun kiracı tarafından eksiksiz ödenmesi gerekmektedir, eğer kira bedeli gibi yan gider borcu da ödenmezse kiracının temerrüdü gerçekleşir ve kiralayan tahliye talebinde bulunabilir.

Isı Sayaçları Muayenesini Yaptırmayanlara Uygulanacak İdari ve Cezai İşlemler Nelerdir, Ceza Miktarı Ne Kadardır?

Yönetmelik (*) ve Yönetmelik(*)’te yapılacak değişiklikler ile muayene süresi dolan ısı sayaçları için müteakip yılın 1 Ocak – 28 Şubat tarihleri arasında yani 1 Mart tarihine kadar servislere müracaat etmeyen veya aynı yılın 31 Aralık tarihine kadar periyodik muayenesini yaptırmayan Kullanıcılar hakkında, damga süresi dolmuş ölçü aleti kullanma fiilinden dolayı 21.01.1989 tarihinde 20056 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 3516 sayılı ÖLÇÜLER VE AYAR KANUNU’nun (“Kanun”) 15. Maddesinin c fıkrasına göre “damgası kopmuş, bozulmuş, damga süresi geçmiş ölçü aletini kullanan kişiye, ölçü aletinin türüne ve kullanıldığı işin niteliğine göre; kullanma fiilinden dolayı idari para cezası ayrıca bu ölçü aletlerine el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir.” 

Muayene işlemleri için zamanında başvuruda bulunmamış veya başvuruda bulunduğu halde muayenesini yaptırmamış kullanıcılar ve satış şirketlerinin olduğu yerlerde ise söz konusu şirketler hakkında, damga süresi dolmuş ölçü aleti kullanma fiilinden dolayı, 3516 sayılı ÖLÇÜLER VE AYAR KANUNU’na (“Kanun”) 15. Maddesinin c fıkrasına göre ölçü aletinin türüne ve kullanıldığı işin niteliğine göre bir alt sınırdan bir üst sınıra kadar idarî para cezası uygulanmasına ve ayrıca bu ölçü aletlerine el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verileceği düzenlenmiştir.
İdari para cezaları her yıl yenilenmektedir. Meblağlar ilgili kurumlarca yayınlanmaktadır.

Yönetmelik(*)’in ilk yayımında 31.12.2019 tarihine kadar muayene yaptırılmayan her bir ısı sayacı için Kullanıcılar tarafından, 2.598 TL civarında ceza ödenmesi öngörülmüş iken, bu ceza 2020 yılı için 3.184 TL civarına, 2021 yılı için altı yüz altmış dokuz TL’den on üç bin üç yüz yetmiş beş TL’ye (3.450 TL civarına) çıkarılmış idi. Her yıl yeniden değerleme oranında ve Cumhurbaşkanı Kararı ile artan ceza miktarları Yönetmelik (*)’te yapılan değişiklikler ile bugüne kadar uygulanmadı. Ancak Yönetmelik (*) gereğince sürenin uzatılmaması halinde son başvuru tarihine kadar periyodik muayene başvurusu yapılmayan ve aynı yılın son gününe kadar muayenesi yaptırılmayan her bir ısı sayacı için bir sonraki yılın ilk gününden itibaren ilgili ısı sayacının kullanıcısı tarafından, bir idari para cezası ödenmesi ve ısı sayaçlarına Bakanlık tarafından el konulması söz konusu olacaktır.

Isı Sayacı (Kalorimetre) Muayene Başvurusu Yapılmazsa Ne Olur?

Kanun gereği 1 Ocak – 28 Şubat tarihleri arasında bir önceki yılın sonunda damga süresi dolan ısı sayaçlarının periyodik muayene başvurusu Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yetkilendirilen yetkili kurumlara yapılmadığı ve muayeneler aynı yılın sonuna kadar (31 Aralık) yapılmadığı takdirde müteakip yılın 1 Ocak tarihinden itibaren kullanımı kanunen yasaklanır. Bununla beraber, muayene damga süresi dolan ve müteakip yılın sonuna kadar  muayenesi yaptırılmamış olan beş yaş ve üstü ısı sayaçlarının kullanımı halinde Kullanıcılar (sırası ile bina yönetim kurulu, bina yöneticisi veya bina sahibi, bağımsız bölüm kullanıcısı, ısı dağıtım ve satış şirketlerinin olduğu yerlerde ise söz konusu şirketler) hakkında damga süresi dolmuş ölçü aleti kullanma fiilinden dolayı 3516 sayılı ÖLÇÜLER VE AYAR KANUNU’nun (“Kanun”) 15. Maddesinin c fıkrasına göre idari ve cezai işlemler uygulanır. 

Her yıl 1 Ocak - 28 Şubat tarihleri arasında başvuruları yapılmayan, oldukça üstün kaliteye sahip beş yaşından büyük veya damga süresi beş yıl öncesine ait olan ısı sayaçları için müteakip yıl olan 1 Ocak – 28 Şubat başvuru döneminde başvuru yapılamayacak, hala sağlıklı işleyişini sürdüren Avrupa’dan ithal edilmiş ve çok uzun yıllar kullanıma uygun ısı sayaçları, maalesef kullanım dışı kalabilecektir. Bu sayaçlar için yeni damga alınması da söz konusu olamayacağından, söz konusu sayaçların değişmesi zorunlu hale gelecektir. Bu durum, hem ısı sayacı kullanıcıları ve sahiplerine maliyet oluşturacak hem de ülke ekonomisine ciddi bir maddi kayba yol açabilecektir. 3516 sayılı ÖLÇÜLER VE AYAR KANUNU’nun (“Kanun”) 15. Maddesinin c fıkrasına göre “damgası kopmuş, bozulmuş, damga süresi geçmiş ölçü aletini kullanan kişiye, ölçü aletinin türüne ve kullanıldığı işin niteliğine göre; kullanma fiilinden dolayı idari para cezası ayrıca bu ölçü aletlerine el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir.” İdari para cezaları her yıl yenilenmektedir. Meblağlar ilgili kurumlarca yayınlanmaktadır.

Aidatını Ödemeyen Kat Malikinin Sıcak Su Sayacı Sökülebilir Mi?

Isı Sayacı (Kalorimetre) Periyodik Muayenesi Ne zaman ve Nasıl Yaptırılır?

Periyodik muayeneler Sanayi Bakanlığı tarafından yetki verilmiş muayene kuruluşları tarafından yapılmaktadır. Sayaç Muayene Hizmetini Eksiksiz Bir Şekilde Uçtan Uca Almak İçin Apsiyon Teknik’e Başvurabilirsiniz.