Toplu yapı yönetimi konusunda uzman danışmanımız Yrd. Doç.
Dr. Özgür Biyan’a sorduk. Sitelerin ortak alanlarından gelir elde etmek mümkün
mü?
Ortak yerlerden kazanç elde etmenin ilk yolu bu yerleri işletmektir. Örneğin sitenin ortak kullanımına açık kantin, büfe, kafeterya, otopark gibi yerler site dışındaki kişilere de hizmet verecek şekilde işletilebilir. Ya da spor salonu sadece site sakinlerine değil dışarıdan gelecek insanların da yararlanabileceği şekilde işletilebilir. Mesela havuza site dışındaki misafirlerden giriş karşılığı aidat makbuzu düzenlenerek ücret alınması ve gelir elde edilmesi uygulanan durumlardan biridir. İşletmecilik sırasında apartman ve site sakinleri kendi arasından kişileri idari anlamda görevlendirebileceği gibi dışarıdan profesyonel kişileri de görevlendirebilir. Diğer deyişle istihdam eden, yani işveren pozisyonuna geçebilir.
Ortak yerlerin işletilmesi kazançlı ancak bir o kadar da
bürokratik işlemleri bünyesinde barındıran sıkıntılı bir süreçtir. Dolayısıyla
esas olarak ortak yerlerin işletilmesinden ziyade kiralanması yoluyla gelir
elde etmek apartman ve site yönetimleri için çok daha kolay ve kazançlı olmaktadır.
Kantinin kiraya verilmesi, ortak kullanım kapsamındaki iş yerlerinin
kiralanması, kapıcı dairesinin kiralanması, hatta apartman ya da site
kapsamındaki binaların duvarlarının reklam amaçlı kiralanması uygulamada
kullanılmaktadır. Bunlara özellikle son yıllarda GSM operatörlerinin site
sınırları içinde baz istasyonu kurmasına müsaade edilmesini ve bu yolla gelir
elde edilmesini de ilave etmek mümkündür.
Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre anagayrimenkulün, kütükte
mesken olarak gösterilen bağımsız bir bölümünde sinema, tiyatro, kahvehane,
gazino, pavyon, bar, kulüp, dans salonu ve emsali gibi eğlence ve toplantı
yerleri ve fırın, lokanta, pastane, süthane gibi gıda ve beslenme yerleri ve
imalathane, boyahane, basımevi, dükkan, galeri ve çarşı gibi yerler açmak için
oy birliği ile karar alınması şarttır (KMK.m.24). Keza dış duvarların, çatı veya
damın reklam maksadıyla kiralanması gibi önemli yönetim işleri için (KMK.m.45)
yine oy birliği şarttır.
Yukarıdaki yöntemler ile apartman ve sitelere ek gelir imkanı yaratmak hukuki düzenlemeler çerçevesinde mümkün olmakla birlikte, arkasından ciddi sorumlulukları da beraberinde getirmektedir. Kanuni düzenlemeler uyarınca işletmecilik yapıldığında organizasyonun nasıl değerlendirilmesi gerektiği öncelikle Kat Mülkiyeti ve Borçlar Kanunu çerçevesinde oluşturulacaktır. Bir de buna vergi kanunları karşısındaki yükümlülükleri de eklemek gerekir. Sonuç olarak gelir elde etmek tabi ki güzeldir ancak başınızın ağrımaması için önceden sorumlulukların bilinmesinde fayda vardır.